KKTC’de 2019 yılında 651, 2020’de 692 kanser vakası tespit edildi. Erkeklerde en sık görülen kanserlerin ilk sırasında prostat, kadınlarda ise meme kanseri var.
Erkeklerde en sık görülen diğer kanser türleri akciğer, bağırsak, mesane ve lösemi, kadınlarda ise en sık görülen diğer kanser türleri tiroit, kalın bağırsak, rahim ve lenf bezi kanseri.
Sağlık Bakanlığı, 1- 31 Ekim Meme Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında etkinlik düzenlendi.
Etkinlikte Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Ömer Diker, meme kanseri hakkında bilgi verirken, 2019 – 2020 yıllarına ait kanser istatistikleri de açıklandı. Daha önce 7 yıllık istatistikler açıklanmıştı. Buna 2019 ile 2020’nin dahil edilmesiyle, KKTC’deki kanser vakalarıyla ilgili 9 yıllık istatistik hazırlanmış oldu.
Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdürü Vesile Erdoğan Topçuoğlu, Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail, Sağlık Bakanlığı Yayım ve İstatistik Şube Amiri Özgür Aldemir Pastırmacıoğlu, Kanser Kayıt Birimi Sorumlusu Dr. Minel Özen, Doğu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Vekili Yrd. Doç. Dr. İlke Akçay’ın da konuşma yaptığı etkinlikte, erken tanının hayat kurtardığı da vurgulandı.
-Topçuoğlu
İlk sözü alan Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdürü Vesile Erdoğan Topçuoğlu, bakanlığa bağlı 10 sağlık merkezinde gelecek haftadan itibaren erken tanı için taramalar yapılacağını açıkladı.
Topçuoğlu sağlık merkezlerinde gaitada gizli kan taramasıyla smear testi yapılacağını belirtti.
Girne Akçiçek ile Gazimağusa devlet hastanelerinde mamografi çekimi yapıldığını da anımsatan Topçuoğlu, diğer merkezlerde de kullanılmak üzere iki mamografi cihazı alımı için girişim yaptıklarını kaydetti.
-Kocaismail
Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail ise konuşmasında, “Hedef kanseri kendi ülkemizde tedavi edebilmekti. Birlikte çok şeyleri başardık. 30 yılın özeti buradadır” dedi.
Kanser Hastalarına Yardım Derneği’nin personeli olan, hastanede yıllardır görev yapanların bu ay itibarıyla maaşlarını devletten almaya başlayacağını söyleyen, Başbakan Ünal Üstel’e teşekkür eden Kocaismail, bu konudaki ufak tefek sıkıntıların da çözüleceğinin sözünü verdi.
-Pastırmacıoğlu
Sağlık Bakanlığı Yayım ve İstatistik Şube Amiri Özgür Aldemir Pastırmacıoğlu ise Sağlık Bakanlığı bünyesinde hizmet veren Erken Tanı Merkezi’nin 2022 yılına ait verilerini paylaştı.
Pastırmacıoğlu, geçen yıl merkezde bin 758 kadına mamografi çekildiğini, bin 744 kadına da pap smear testi yapıldığını, mamografide 7, pap smearde 3 kişinin testinin pozitif çıktığını söyledi.
Pastırmacıoğlu, 2022’de 2 bin 115 kişiye gaitada gizli kan testi yapıldığını, 75 kişinin testinde pozitiflik belirlendiğini söyleyerek, gaitada gizli kan testinin kadınlara da erkeklere de yapılabildiğini anımsattı.
-Özen
Kanser Kayıt Birimi Sorumlusu, Patoloji Uzmanı Dr. Minel Özen ise konuşmasında, 2 yıllık kanser verilerini paylaştı.
Özen, “bazal hücreli” diye tanımlanan lokal deri kanserleri dışında KKTC’de 2019 yılında 651 kişide, 2020’de ise 692 kişide kanser tespit edildiğini söyledi.
Özen, erkeklerde en sık görülen ilk 5 kanser türünü “prostat, akciğer, bağırsak, mesane ve lösemi”, kadınlarda en sık görülen 5 kanser tipini ise “meme, tiroit, kalın bağırsak, rahim ve lenf bezi kanseri” diye açıkladı.
Minel Özen, kanser kayıtları için nüfus verilerine ulaşmak durumunda olduklarını ancak bu konuda ciddi sıkıntı yaşadıklarını belirtti.
-Akçay
Doğu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Vekili Yrd. Doç. Dr. İlke Akçay, DAÜ Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Nahide Gökçora’nın kanser kayıtçılık projesini 2013’te TC Lefkoşa Büyükelçiliği ve TC Kanser Dairesi’nin desteğiyle oluşturduğunu, DAÜ Rektörlüğü ile KKTC Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan protokol uyarınca Kuzey Kıbrıs Kanser İzleme Değerlendirme ve Eğitim Merkezi’nin Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde hizmete girdiğini kaydetti.
Toplum tabanlı kanser kayıtçılığı yapmaya 2016 yılında başlandığını anımsatan Akçay, 2018’in eylül ayında Kanser Bildirim Yasası’nın Cumhuriyet Meclisi’nde onaylanmasıyla 2019 sonrasında teşhis edilen kanserlerle ilgili bilgi akışının etkin hale geldiğini dile getirdi.
Uluslararası standartlarda kayıt yapabilmek için tüm veri merkezlerinin ele alındığını, verilerinin Can-Reg 5 programına girildiğini söyleyen İlke Akçay, 2012-2018 yıllarını kapsayan 7 yıllık istatistikleri daha önce açıkladıklarını, buna 2019 ile 2020’nin de dahil edilmesiyle 9 yıllık istatistiki tablonun oluşturulduğunu belirtti.
-Diker
Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Ömer Diker ise ,katılımcılara meme kanseri hakkında bilgi verdi. Diker, poliklinikte günde 40-50 hasta gördüğünü, bu hastaların yarısının meme kanseri olduğunu söyledi.
Kadın olmanın başlı başına risk faktörü olduğunu belirten Diker, erken yaşta adet görme, menopoza geç girme gibi kadınlık hormonuna uzun süreli maruz kalmanın riski yükselttiğini kaydetti.
Ömer Diker, erkeklerde meme kanseri görüldüğünü ancak erkeklerdeki riskin kadınlara göre 100 kat az olduğunu belirterek, hiç çocuk doğurmamanın, obezitenin, yaşlanmanın da meme kanseri sıklığını artırdığını belirtti.
