İstemek, bir şeyi yapmak için ön koşuldur, gereklidir ancak yeterli değildir. Bir şeyi yapmak istedikten sonra planlı bir şekilde gayret ederseniz o şeyi yapabilirsiniz. Bu gerçeğe rağmen belki toplumları geri bırakmak için belki sadece ticari amaçla birtakım öğretiler insanlara çalışmadan istemeyi öğütlüyor. Kişisel gelişimin bir kolu olan bazı yaklaşımlar mistik bir bakış tarzıyla, “Bir şeyi gönülden istersen bütün bir evren sana yardım eder” diyor.
Bu öneri görünürde şıktır ancak bu şıklığın arkasında insanları atalete, pasif olmaya iten bir dünya görüşü yatmaktadır. Deniz Ülkütekin, 9 Temmuz tarihli Cumhuriyet Pazar Eki’ndeki “İste Olsun” başlıklı ilginç yazısında bu yaygın yönlendirmeye değinmişti; şimdi bu konuyu irdelemek istiyorum.
NASIL MÜDÜR OLUNUR?
“İste, bütün bir evren sana yardım eder” anlayışı her şeyden önce gerçekçi değildir. Eğer 100 altınınız olmasını istiyorsanız uzak galaksilerdeki, uzak evrenlerdeki birileri, “Şu dünyalı gariban çok istiyor, şuna altınları gönderin” mi diyecekler?
İste, evren sana yardım eder önerisinin arkasında bence şu var: “Sen bir şeyi iste, birkaç güzel kelime telaffuz et, sonra da otur sabırla bekle. Çabalaman gerekmez, evrendeki güç sana istediğini verir.” İyi de bunun nasıl gerçekleşeceği bilinmemektedir, sürecin mekanizması belli değildir. Bu öğüdü ciddiye alırsanız eski tabirle kifayetsiz muhteris olursunuz. Tarihte bunun örnekleri çoktur. Enver Paşa iyi niyetliydi, büyük işler yapmak istiyordu ancak elinde yeterli veri, kafasında gerçekçi bir plan yoktu, sadece istemişti. Maalesef başarılı olamadı. Mustafa Kemal ise ülkeyi kurtarma ve çağdaş bir kimliğe kavuşturma konusunda yeterli zihinsel güce ve plana sahipti, kifayetsiz muhteris değildi, çok uğraştı ve başardı.
Günümüzde bazı seminerlerde katılımcılara istemeleri, örneğin günde yüzlerce defa kendi kendilerine “Müdür olacağım” demeleri hatta sabahları görebilmek için lavabodaki aynanın üzerine “Müdür olacağım” yazmaları söyleniyor. Onlara, müdür olmak için bilgilerini ve tecrübelerini nasıl artıracakları söylenmiyor. Bence sadece isteyerek müdür olunmaz, ya müdür de aynı kişisel geliş gelişim seminerine katılmışsa ve günde yüz defa, “Bu elemanı işten atacağım” diyorsa ne yaparız?
Sadece isteyen, ödülü dışarıdan bekleyen kişi, farkında olmadan dilenci davranışı sergiler, denetim odağı büyük bir ihtimalle dışarıda demektir. Boyutsallık yaklaşımında da belirttiğim gibi denetim odağı içerde olan kişi, önce ister ama sonra bu isteğini gerçekleştirmenin akılcı yollarını arar.
NASIL YAPMALI?
Herhangi bir şeyi yapmak istediğinizde ana hatlarıyla şu basamaklar gereklidir:
1) Kendinizi ve çevrenizi iyi tanımalı, yeteneklerinizin, isteklerinizin ve çevrenizdeki olanakların farkına varmalısınız. Eğer bir meslek seçecekseniz bu meslek öncelikle yeteneklerinize ve fiziksel özelliklerinize uygun olmalıdır. Herkes her sporu yapamaz, herkes pilot olamaz.
2) Seçimizine ulaşabilmek için güçlü isteğiniz, motivasyonunuz olmalıdır.
3) Hedefinize ulaşabilmek için neler gerektiğini akılcı bir şekilde belirlemeli, sistemli bir şekilde çalışmalısınız.
4) Bazı durumlarda bir rehberinizin, koçunuzun olmasında yarar vardır. Ancak bu rehber size, “Sen otur, iste, evren sana yardımcı olur” filan dememelidir.