Lefkoşa- Gazimağusa anayolu üzerinden Yakın Doğu Üniversitesi’ne doğru dönmek üzereydim.
Astro tarafından 4 şerit yolu bebek arabası ile geçmeye çalışan bir babanın ciddi bir efor sarfederek, kendini ve bebeğini de tehlikeye atarak karşıya geçişini hayretlerle izledim. Genç babanın üst geçiti kullanma gibi bir alternatifi veya şansı yoktu. Belli ki üst geçitin tasarım aşamasında, bebek arabası kullananlar düşünülmemiş.
Bebek arabalı baba, kaldırım bordürlerinden asftalt alana geçmiş sonrasında orta şeritteki bordürleri aşarak toprak alanda ilerleyip yine bordürleri aşıp sonrasında kaldırım üzerine hızlıca çıkmak durumunda kalmıştı. Hayati risklerle dolu bir geçiş süreciydi. Bu risklerin oradaki hız kameraları tarafından azaltıldığı da açıktı ancak yine de ciddi riskler taşımaktaydı.
Aynı kavşakta farklı ülkelerden gelen öğrencilerin daha hızlı adımlarla yine üst geçidi kullanmadan tamamen araçların boşluğunu kullanarak yola atılmalarına da şahit oldum. Fuar alanının önünde otostop çeken bir çok gencin oradaki kavşak içerisinde sürekli olarak karşıdan karşıya rastgele geçişlerini de beklemek ve izlemek durumunda kaldım. Kavşağın ilerisindeki durak yerine koşan birçok öğrencinin her noktadan yola atılması da kavşak içerisindeki insan sayısını ciddi bir şekilde artırmıştı. (Türk Standartları Enstitüsü, durak yerlerinin kavşaklardan 50-80 metre uzakta yapılması gerektiğini vurgulamaktadır. Tabii ki yol hızlarına göre değişkenliği de mevcuttur) Yayaların ezilme tehlikesinin gerçekten yüksek olduğu bir kavşak haline geldi. Yıllardır da bu şekilde kullanılmakta. Bu kavşaklardaki yaya geçitlerinin iyileştirilmesi için neden kimse bir adım atmadı? Bunu anlamak mümkün değil.
Üniversitelerle birlikte öğrenci sayılarının günden güne arttığı ülkemizde bir çok kavşakta güvenli ve emniyetli yaya geçişlerinin olmadığı açık olmasına rağmen bunların iyileştirilmesi için küçük ve noktasal projelerin de yapılmadığını ve ayrıca adım atılmadığını görmek hem bir vatandaş hem de bir şehir plancısı olarak beni gerçekten çok üzüyor. Geçtiğimiz yıl içerisinde yalnızca Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi-Haspolat Çemberine yakın olan yaya geçiti güvensizliği nedeniyle kapatıldı. Ayrıca Dikmen-Boğaz bölgesinde bulunan Lefkoşa-Girne anayolu üzerindeki belli bir bölge, tehlikeli yaya geçişlerini engellemek nedeniyle tellendi. Yine de bu tür geçici çözümler insanların anayola çıkmasını engelleyemedi. Yine benzer noktalarda tellemenin bittiği yerlerden geçişler söz konusu.
Aslında bir çok kavşakta yaya geçişlerinin güvenliği için ciddi adımlar atılması gerekiyor. Yukarıdaki sorunlu noktaya ek olarak Lefkoşa-Gazimağusa Ülkesel Faaliyet Koridoru üzerinde bir çok noktada tehlike arzeden yaya geçiş noktaları mevcut. Girne Batı Çevre yolu üzerinde yine mevcut kavşaklarda ve kavşak noktası olmayan ancak görüş açısı dar olan noktalarda yaya geçidi olan bölgelerde de ciddi sorunlar görebilmekteyiz. Girne Eziç Işıkları, Girne Zeytinlik Işıkları, Karaoğlanoğlu Caddesi ve Üniversite Yolu Kavşağı, Kemal Pişmiş Caddesi Çevre Yolu bağlantısında atanan yaya geçitleri ve benzeri yaya geçitleri gibi sorunlu geçitlerin acilen iyileştirilmesi gerekiyor. Örneğin Girne Eziç Işıkları ve Zeytinlik Işıklarındaki tasarımlarda herhangibir yaya geçiş noktası düşünülmemiş bile. Söz konusu noktada artan öğrenci sayısı ve yeni inşaatların bitmesi ile birlikte yaya dolaşım miktarının artacağı bu günlerde trafik ışıklarının olduğu sistemde yaya geçitlerini dikkate alan bir yapının olmadığını çok açık bir şekilde görebiliriz.
Trafik sinyalizasyonlarına sahip kavşakların yanı sıra çemberlerdeki (dönel kavşak- roundabout) emniyetli yaya geçişlerini sağlayan bir çok yaya geçidinde de rampa ve diğer engelli standartları ile ilgili fiziki koşulların da eksikliği dikkat çekiyor. Ek olarak çemberlerde her noktadan yayaların asfalt zemine geçişini sağlayacak demir korkuluklar ve benzeri güvenlik öğelerinin olmaması ayrı bir sorun.
Ülkemizdeki yerel yönetimler, söz konusu olumsuz fiziki koşulları iyileştirmeleri için adımlar da atmıyor değil. Ancak bu adımların atılmasında gerek bütçe gerekse projelendirme konularında maalesef çok geç adımlar atılıyor. Örneğin Lefkoşa-Gazimağusa (Dr. Fazıl Küçük Bulvarı) anayolu üzerindeki kavşağının iyileşitirilmesi konusunda ne zaman adım atacağız? Yada bu konuda sorumlu kim? Yerel Yönetim ve Karayolları Dairesi ne zaman iyi bir uygulama yapacak?
Güvenli yaya geçitlerine kavuşmak dileğiyle...