‘Prag’daki bazı dostlar 12 Temmuz’u 13 Temmuz’a bağlayan gece, BBC ‘den Lefkoşa’nın dışında tankların Makarios’u devirmek üzere saldırıya hazırlandığını duymuşlar. Organizatörlerden derhal seminerden ayrılıp Kıbrıs’a dönmeyi talep ettim. Hatta yoldaşlardan bazıları benimle dalga geçti. – Hristofyas, Makarios’a yönelik darbeye engel olmak için Kıbrıs’a dönmekte acele ediyor- diye’ Dimitri Hristofyas;  Sessizleştirilen Tarih, sayfa 51 2. Paragraf.
1974 yılında AKEL in çömezlerinden olan Hristofyas’ın bile 12 Temmuz 1974 gecesi haber aldığı  15 Temmuz darbesinin, Makarios’u ve taraftarlarını, milli muhafizlarını, polis teşkilatını habersiz yakaladığına nasıl inanalım.           Hadi sen git darbeyi önle, diye şakalaşarak yollamış yoldaşları Hristofyas’ı, ama darbeyi önleyemediği bir yana, her halde büyük reis’PİPİ’ye Makarios’a, Lissarides’e haber vermeyi de unutmuş olmalı ki 15 Temmuz darbesi Makarios’u da AKEL’i ve Papayuannu’yu da Lissarides ve EDEK’i de, kısacası devlet ve hükümeti habersiz yakalamışşşşş
İşe bakın Çekoslavakya’nın Prag kentinde  çocukların bile duyduğu darbe hazırlıklarını, sadece darbenin yapılacağı Makarios ve onun müteffikleri duymamış.
Şimdi Bay Hristofyas’ın tanıklığına bir süre ara verelim.
2 Temmuz 1974 tarihli mektubunda Bay Makarios ‘ kıbrıs cumhuriyetine sadece enosis gerçekleşecekse son verilebilir, eğer enosis gerçekleşmeyecekse Kıbrıs Cumhuriyeti güçlendirilmelidir’ demişti.
Ve darbe yapıldı, tam 4 gün ne BM den, ne AB den, ne Nato, ne Varşova paktlarından, ne ABD, İngiltere, Fransa gibi devletlerden kayda değer bir ses çıkmadı. Bütün söyledikleri İTİDAL idi ve bunu da Türkiye’ye söylüyor, tavsiye ediyorlardı.
15 Temmuz darbesinin ‘kabul edilemez’ olduğunu söyleyen iki devlet vardı sadece, Türkiye ve SSCB. ( o yıllarda Rusya yoktu, SSCB’nin yıkılması ile ortaya çıkan pek çok devlet ile birlikte Rusya’yı da kapsayan bir süper güçtü SSCB)
Ne anlama geliyordu Türkiye’ye İTİDAL tavsiye etmek, varın düşünün. Kıbrıs Cumhuriyetinin garantörleri arasında olan İngiltere de sesini çıkarmamış ve o da, Türkiye’ye itidalli- sakin ol, demekle yetiniyordu.
‘İTİDAL’li davransaydı Türkiye…..
Temmuz ayı başından itibaren ‘darbe’ söylentileri ve haberleri hem basında hem diplomatlar arasında hem de fısıltı gazetelerinde sürekli günceldi.
Darbe Pazartesi günü kuşluk vaktinde yapılmıştır, Makarios ‘darbeden’ önceki Cuma günü, mesai bitiminde Lefkoşa’yı, başkanlık makamını terk ederek hafta sonu tatili için Trodos’daki  yazlık malikânesine gitmiş ve huzur içinde tatil yapıp, Pazartesi Trodos’dan Lefkoşa’ya doğru hem de korumasız olarak yola çıkmıştır. Darbeciler Makarios’un Trodos da olduğunu ve dönüş yoluna çıktığını bilmektedirler, en ufak bir suikast ya da tutsak etme girişiminde bulunmamışlar ve sadece birkaç saat sonra küçük kalibreli top atışları ve makineli tüfeklerle sarayına taaruz ederek canına ‘ kast’ edecekleri hazretlerinin, sağ salim sarayına avdet etmesine seyirci kalmışlardır.
Bu kadarla da bitmedi.
Bay Makarios, o gün sarayında Mısır’dan gelen 40 ortodoks öğrenciyi ağırlamaktadır ve saraya saldırı gerçekleştirilir, makineli tüfekler tarrakalarla işlemekte saraya top atışı yapılmaktadır. Ne Makarios’un ne de misafir öğrencilerin burnu bile kanamaz, Makarios sarayının arka kapısından elini kolunu sallaya sallaya çıkar, ( aptal darbeciler, Makarios’un  tek kaçış yolunda tedbir almayı aptallıklarından dolayı düşünememişlerdir.) Yoldan çevirdiği bir arabaya biner, ve arabanın benzini az olduğu için benzinciye girerler benzin alırlar ve Baf’a doğru yola çıkarlar. Darbeciler o kadar ahmaktırlar ki Başkanlık sarayının tek kaçış yolunu kapatmadıkları gibi, Lekoşa- Baf yolunda da yine tertibat almazlar ve avı ellerinden kaçırırlar.Bütün bunlar ayniyle vakidir.
Ve dönelim yine Hz Hristofyas yoldaşın Sessizleştirilen Tarih kitabına, sayfa 71 paragraf 1         ‘Makarios’a sadık subaylar anlatılarında, ona (Makarios’a. C.D ) bu cesur telgrafından sonra Yunanlı subayları gece vakti ordugahlarından toplayıp Kıbrıs Hava Yollarıyla Atina’ya geri göndermelerini önerdiklerini yazıyorlar. – Madem bu hareketi yapıp bu ültimatom mektubu Gizikis’e gönderdiniz Başpiskopos hazretleri, biz Kıbrıslı subaylar verdiğiniz ültimatom süresi dolmadan kışlalardaki tüm Yunanlı subayları toplayarak uçaklara bindirip Yunanistan’a geri göndermeye hazırız. Limanlar ve havalimanlarında da Kıbrıs Cumhuriyeti’ni korumak üzere önlemlerimizi almalıyız’
Evet  1974 Temmuzunda AKEL’in çömez üyesi olan Hristofyas yoldaşın ta Prag da 13 Temmuzda duyduğu  darbeye Makarios’un hazırlıksız yakalandığına halâ daha inanıyorsanız  1974 Temmuz başlarında ordudaki Kıbrıslı elen subayların ‘ Yunan subaylarını derdest edip gönderelim’  teklifini Hz Makarios niye kaale almadı sizce.
Benim cevabım şu, 15 Temmuz darbesini organize eden Makarios’un ta kendisidir. 2 Temmuz 1974 de Gizikis’e yazdığı mektupdaki ‘ Kıbrıs Cumhuriyeti’ne ENOSİS olacaksa son verilebilir, Enosis olmazsa cumhuriyet güçlendirilmelidir’ bunun itirafıdır. Enosis gerçekleştirilemedi ve  şimdi Kıbrıs Elen Cumhuriyeti güçlendirilmeye çalışılmaktadır