Şu anda gelinen nokta, erken genel seçimi öncesi “karma oy” sistemine ilişkin yasanın değişikliğine yöneliktir. UBP Genel Başkanı Dr. Faiz Sucuoğlu’nun verdiği mesaj da, o mealdedir.
Yani, “Karma oyların kalkmasına biz UBP olarak onay veririz” demek istiyor. Esasında bu konuda bütün partilerde olumlu bir sinyal var.
“Karma oy” denince nice siyaset cambazları gelir aklıma. Halen mevcut sistem karma oy kullanmayı öngörüyor. Ta çok partili sisteme geçildiğinden beri karma oynlar kullanılmaktadır.
Bunu birazcık açmak lazım...
Seçim sistemini çok iyi analiz eden siyasiler o zaman, Seçim ve Halk Oylaması Yasası’nı iyice incelediler ve şu “karma oy sisteminden ben ne şekilde yararlanabilir ve bütün rakiplerime fark atabilirim” araştırmasına girişmişlerdi.
Hani halk arasında söylenen bir söz vardır.
“Bana bir tikçik, ötekilerini de serp diğer partilere.”
Tabii ki parti içindeki tercihler de adaylar arasında kıyasıya bir çekişmeyi ve zıtlaşmayı getirir.
Hatırlıyorum... Geçmişte UBP içinde yapılan toplantılarda, parti üst organları ve yetkilileri şöyle derlerdi:
“Sakın mühürünüzü kırmayınız, aksi takirde birkaç milletvekilliğini kaybedebiliriz.”
Seçim sonrasında da şunu öğrenirdi insanlar.
O “mühür kırmayın” efendiler, bal gibi de mühürü son gece kırmışlar ve kendileri kazanmış, başkaları kaybetmişti.
Bir de parti içindeki kesmeler çok acımasızdı.
Yılların kaşarlanmış eski bir politikacısı şu mesajı verirdi bütün bölgelere:
“Beni sabit tutacaksınız, diğer adayları devamlı değiştireceksiniz.”
Bu ne hüner, bu ne büyük cambazlıktır, anlayabiliyor musunuz? Sistem maalesef bazı kişilere veya bu işi oynayan siyaset cambalarına çok büyük rant sağlıyor.
Bence bu konuda en disiplinli çalışan parti, her zaman CTP olmuştur. Onlar ölümüne mühürlerini kırmazlar ve hep başarıyı zorlarlar. Ama halk onları yine de tek başına iktidar koltuğuna oturtmadı, o da ayrı mesele.
Esasında şu karma oy meselesini kaldırdıklarında, Yüksek Seçim Kurulu’nun da işleri hafifleyecek.
Karma oylar kullanılırken, o çarşaf listedeki oyların sayılması bir yana, mühür kullanmayan seçmenin bütün partilerde sevdiği veya takdir ettiği kişilere verdiği oyların sayılması, günler, hatta bir haftaya kadar sarkan bir zahmet süreci yaşanır. Sandık görevlilerinin uykusuz geçen zamanları ve gözlemciler önünde oyları saymaları ne kadar zahmetli ve ne kadar zor bir iştir.
Bir Cumhurbaşkanlığı veya bir Parti Başkanlığı seçimlerinde erken sonuç alırsınız da, şu karma listeleri inceleyerek sonuç almak hayli zordur gerçekten.
Bence karma oy sistemi kalkarsa, bazı adayların parti disiplinine uyarak zorunlu parti mühürüne sahip çıkmaları da gerçeleşmiş olacak.
Erken seçim tarihi yavaş yavaş belirginleşirken, seçim sistemine ilişkin Seçim ve Halk Oylaması Yasası’nın bu konuda tadil edebilecekler mi? Biraz zor ama, istedikten sonra meclis bunu başarabilir. Belki üç beş gece uykusuz zamanlar geçirerek yasaya gerekli tadilatı yapabilirler. Tadilat Resmi Gazetede de yayınlanınca, iş tamamdır demektir.
Hakikaten partilerin karma oy sistemini kaldırıp kaldıramayacağı merak konusudur.
Yine de bekleyip göreceğiz...
