“Toplumsal bellek” ya da “toplum belleği,” kitaplarımda, yazılarımda, konuşmalarımda, söyleşilerde, çıktığım radyo ve tv programlarında ve her vesileyle üzerinde ısrarla durduğum konulardan biridir. Bıkıp usanmadan, Kıbrıs Türk Halkı’nın ciddi boyutta “belleksizleştiğini”/“belleksizleştirildiğini” ya da “toplumsal bellek yitimi”ne uğradığını/uğratıldığını; bunun doğal sonucu olarak da “kimlik bunalımı,” “bilinç bulanıklığı” ve “yurttaşlık bilinçsizliği” yaşandığını dile getiririm.
Değerli dostum İhsan Tayhani, bu adaya geldiği günden beri sürekli olarak Kıbrıs Türk Halkı’nın Mücadele (ya da Varoluş) Tarihi ile ilgili çalışmalar yaparak ve bunu hem doğrudan kendisi üreterek, hem sözlü tarih çalışmaları, sempozyum, televizyon programları düzenleyerek toplum belleğine ciddi katkılar yapılmasını sağlamaktadır. Bu kez de bir boşluğu dolduracak ve toplum belleğini besleyecek bir kaynak kitapla, “Kıbrıs Havacılık Tarihi ve Kıbrıslı Havacılar”la karşımıza çıkıyor. Aslında ilk anda insana şaşırtıcı gibi gelebilir bu konu, “bayram değil seyran değil, eniştem beni niye öptü” kabilinden ikirciklendirebilir ama yalnızca kitabın “İçindekiler”ine bakınca bile hiç de küçümsenmeyecek bir süreç ve birikim olduğunu anlar insan!
Sayın Tayhani’nin havacılıkla ilgisi yeni değil! Doktora çalışması da havacılıkla ilgili! “Atatürk’ün Bağımsızlık Politikası ve Uçak Sanayii (1923-1950)” konulu doktora tezi 2004 yılında Türkiye Türk Hava Kurumu Genel Merkezi tarafından kitap olarak da yayımlandı. Nitekim “kısmen Türkiye Havacılık Tarihi’nin de irdelendiği bu çalışmanın, bu kez onun Kıbrıs Havacılık Tarihi’ni inceleme isteğini” tetiklediğini öğreniyoruz Önsöz’ünde!
Sayın İhsan Tayhani, bu kitapla doğrudan toplum belleğine yaptığı katkıdan hiç söz etmez. Buna karşın, 6 yıl sürdüğünü vurguladığı kitabı hazırlama aşamasında karşısına çıkan güçlüklerin başında, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kurumsal hafızaların yetersizliğini, hatta olmayışını, bu bağlamda belge yokluğunu” açık yürekle dile getirir.
Verdiği örnekler bu konudaki yürek burkan durumumuzun çarpıcı göstergeleridir: Meğer Lefkoşa, Timbu, Ercan ve Geçitkale havaalanlarıyla ilgili bir hafıza yokmuş.
Bu arada “yıllar öncesinin güzel bir hatırası olarak belleklerimizde yer etti” diyerek fecaat denebilecek acı bir gerçeği anımsatır. “1984’te kurulan ve dramatik bir biçimde kapanan Kuzey Kıbrıs Türk Hava Kurumu’na ait belgeleri, bir dönem kurumda genel sekreterlik yapan Erdoğan Arpalıklı ile birlikte, şimdilerde Kıbrıs Havacılık Federasyonu tarafından kullanılan binadaki depoda bulunan tozlu çuvallar içinden çıkardığını” söyler. Aslında “toplumsal bellek” konusunu çok nazik bir anlatımla ama ustaca vurgulamış olur böylece!
“Kıbrıs Havacılık Tarihi ve Kıbrıslı Havacılar” kitabı zengin içeriğiyle kendi alanındaki boşluğu dolduracak ve yeni akademik çalışmalara kaynaklık edebilecek niteliktedir. “Kıbrıs Hava Sahası,” “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Kurumsal Havacılık Faaliyetleri,” “Kıbrıs Türk Hava Kurumu’nun Emektar Yöneticileri,” “Kıbrıs Uğruna Şehit Olan Türk Hava Kuvvetleri Mensubu Pilotlar,” “Kıbrıs Havaalanları”, “Kıbrıs Türk Hava Yolları,” “Geçitkale Havaalanı ve Hava Sporları Federasyonu,” “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Üniversitelerinde Fakülte ve Yüksekokullar Bünyesindeki Havacılık Bölümleri,” “Sonuç” başlıklarını taşıyan 10 bölümün her biri başlı başına bir bilgi hazinesi ve tarih dersi!
Kitabın içeriğine baktığımızda, söz konusu olanın salt havacılık olmadığını, havacılık anlatılırken Mücadele/Varoluş Savaşımı’nın değişik bir yüzünün anlatıldığı açıktır. Başka bir deyişle dostum İhsan Tayhani, aslında havacılık tarihimizle mücadele tarihimizin değişik bir yüzünü de anlatmış oluyor. Bu bakımdan “Kıbrıs Havacılık Tarihi ve Kıbrıslı Havacılar” toplumsal belleğimize yapılan çok ama çok değerli bir katkı ve bizi bu Ada’ya bugünkü halimizle ”gökten zembille indiğimiz” sananlara verilen yeni bir yanıt olup önemli bir boşluğu doldurmakta; güneşin balçıkla sıvanamayacağı gerçeğini bir kez daha gözler önüne sermektedir.
Elinize, dilinize, beyninize sağlık değerli dost İhsan Tayhani Hoca!
Bu güzel ve kaynak nitelikli çalışmanız için sizi kutluyor ve size teşekkür ediyorum.
Bu Ada’daki bitmeyen savaşımımızı anlatacak, toplumsal belleğimizi zenginleştirecek daha nice nice eserlere...
